طرحهای فرش کاشان
کاشان یکی از قدیمیترین شهرهای ایران است که در مرکز ایران و شمال اصفهان واقع شده است. این منطقه یکی از مهدهای تمدن ماقبل تاریخ است. شهر کاشان در گذشته تولید کننده پارچه های گرانبها بوده بطوریکه میتوان کاشان امروز را وارث انواع پارچه های مخمل و اطلس دوزی و تافته هایی دانست که سالها با نام پارچه های هرمزی باعث شهرت قابل توجهی برای ایران در تمام نقاط دنیا شده بوده. بسیاری از افراد مشهور تاریخ چون مارکوپولو ، شوالیه شاردن و آنتوان شرلی همگی هنر کاشان در زمینه منسوجات ، قالیچه ها وفرش را ستایش کرده اند. از دیگر سوابق درخشان کاشان در زمینه تولید فرش را میتوان وجود قالی های نفیس دوران صفوی دانست که امروزه در موزه ها و کلکسیونهای بزرگ نگهداری میشوند. جالب است بدانید قالی های ابریشمی نقره باف و زرباف که به قالی شاه عباسی نیز معروف است به کاشان نسبت داده میشود. فرشهای بافته شده در کاشان جزء زیباترین و معروفترین فرشهای ایرانی هستند.
طرحهای فرش کاشان
بطور کلی طرحهای اصیل قالی کاشان که از دوره صفویه الهام گرفته شده و به طرحهای قدیم کاشان معروف است عبارت اند از :
- درختی گلدانی
- لچک وترنج
- محرابی
- شکارگاه وجانوری
- طرحهای تصویری
- نقوش اسلیمی
- محتشم کاشان
- بتهجقهای کاشان
- سجادهای کاشان
طرحهای فرش کاشان تا حدود زیادی تاثیر از طرحهای اصفهان و نقشه های سنتّی ایران گرفته شده است، با این تفاوت که در نقوش فرش کاشان از گل بته و طرحهای افشان و طرحهای ساده تر مربوط به پارچه بافی بیشتراستفاده می شود. ابتکار و نوآوری در طرحهای کاشان، طراحان فرش را وادار به نوعی تصویر سازی نمود. بیشتر از آن که از نوع تصویر سازی اروپا باشد، به تصویر سازی ایرانی عین قلم گیری و حالات مینیاتوری شبیه بوده است. در نمونه ها و یا تصاویری که در کتابهای خارجی از فرشهای قدیمی کاشان دیده می شود گاه از وجود فرشهای بسیار ظریف و زیبا و هنرمندانه با رنگهای درخشان و جذاب در گذشته خبر می دهند، در این فرش ها دیده می شود که چگونه هنرمندان با ذوق این شهر با استفاده از طرحهایی جذاب از گل و پرنده و چرخشهایی همراه با رنگهای فوق العاده شفاف و درخشان که معمولاً از رنگهای طبیعی روناس به وسیله رنگرزان ماهر به دست می آید.
ساختار و ویژگی های فرش کاشان
عمده ی پشم های مورد استفاده در بافت فرش کاشان از تولیدات گله دارهای شهرهای خراسان ، آذربایجان ، کرمانشاه و تهران تهیه می شود. اندازه پرزها در قالی های بافته شده در مناطق مختلف کاشان با هم متفاوت است؛ برای مثال در قالی های پشمی خود کاشان بلندی پرز قالی متوسط میباشد در حالیکه در قالی های روستایی کاشان به نام آران ، این پرزها در بافته های متداول این روستا که اغلب هم دارای رنگ های ابتدایی تری میباشد ، بسیار بلندتر است.
ویژگیهای فرش کاشان
همانطور که گفتیم ، بافت بسیار ریز و ظریف یکی از مشخصه های فرش کاشان است که همین ویژگی موجب می شود نقش های به کار رفته در این فرش ها حالت برجسته داشته باشند و نمود ظاهری بیشتری پیدا کنند. وجود زمینه لاکی با حاشیه ای سرمه ای از ویژگیهای عمومی فرش کاشان محسوب میشود. رج شمار فرش کاشان عمدتا پایین و بین 30 تا 45 رج میباشد. یکی از ویژگیهای فرش کاشان از قدیم اندازه آنها بوده ، با وجود اینکه امروزه فرش های کاشان با سایزهای متفاوتی بافته میشوند اما شهرت آنها به اندازه سجاده بودنشان است. اسلیمی های سفید رنگ در دور لچک و ترنج و حاشیه ها نیز از دیگر خصوصیات ظاهری فرش های کاشان است. رنگ بندی به کار برده شده در فرش کاشان نیز در گذشته بیشتر رنگ های بسیار زنده و با کنتراست بالا بوده است اما امروزه به دلیل بازاری تر شدن این کالا ، رنگ بندیهای ملایم تر نیز به کار گرفته میشود .
فرش ماشینی کاشان
قدمت فرش ماشینی در ایران به حدود 40 سال پیش برمیگردد. کارخانجات مخمل و ابریشم کاشان اولین کارخانجاتی بودند که در دهه 50 شمسی بافت اولین فرش ماشینی را در ایران رقم زدند که با استقبال خوبی مواجه شد و فروش مناسبی را در این صنعت رقم زد. تحول بنیادین فرش ماشینی در ایران از سال 1365 آغاز شد که طی آن موجب شد در حال حاضر بالغ بر 1600 واحد تولیدی کوچک و بزرگ تولید فرش در کشور به رقابت بپردازند. در این بین حدود 80% کارخانجات فرش ماشینی در شهر کاشان فعالیت دارند که باعث شده این شهر قطب صنعت فرش ماشینی کشور شده و فرش ماشینی کاشان یکی از معروفترین تولیدات در بازار جهانی فرش گردد.
روش تولید فرش ماشینی
فرش ماشینی ، توسط دستگاه های صنعتی تولید می شود که هرچه دستگاه تولید کننده پیشرفته تر باشد ، فرش باکیفیت تر ی تولیدمیشود. فرآیند تولید فرش به صورت آماده کردن نخ ها ، رنگ کردن نخ ها ، بافت فرش ماشینی و تکمیل فرش هاست . در مرحله تکمیل، تمام قالی ها مراحل آهار شیرینگ و یا پرداخت سطح قالی ، لبه دوزی و بافت ریشه قالی ، کنترل کیفیت و بسته بندی انجام می گیرد.